موقعیت جغرافیایی و توپوگرافی ماری در ساحل راست رود فرات، در نزدیکی شهر کنونی البوکمال در شرق سوریه و در مرز با عراق واقع شده است. این شهر در منطقه‌ای نیمه‌بیابانی و استراتژیک قرار داشت که نقطه اتصال میان‌رودان، شام و سرزمین‌های فرادست محسوب می‌شد. موقعیت رودخانه‌ای آن امکان ارتباط با مراکز تجاری و فرهنگی دوردست را فراهم می‌کرد. دوره‌های تاریخی و فرهنگی مرتبط ماری از اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد تا قرن هفتم پیش از میلاد مسکونی بود و در دوره‌های مختلفی از جمله اکدی، آموری، و بابلی به شکوفایی رسید. در حدود سال ۱۸۰۰ پ.م. تحت فرمانروایی زیمری-لیم به اوج قدرت رسید، پیش از آنکه توسط حمورابی فتح و ویران شود. ماری نماینده تمدن‌های سامی غربی با ساختار شاهی، اداری و فرهنگی ویژه بود. یافته‌های تاریخی و باستان‌شناسی مهم از برجسته‌ترین یافته‌های ماری، کاخ عظیم سلطنتی زیمری-لیم است که با بیش از ۳۰۰ اتاق، یکی از بزرگ‌ترین ساختارهای اداری در دنیای باستان به‌شمار می‌رود. هزاران لوح میخی به زبان اکدی و آموری در آرشیوهای این کاخ کشف شده‌اند که حاوی مکاتبات سیاسی، گزارش‌های اقتصادی و آیین‌نامه‌های اداری‌اند. همچنین نقاشی‌های دیواری کم‌نظیری از این کاخ باقی مانده‌اند که جزو معدود آثار تصویری دنیای باستان در این منطقه‌اند. پیشینه کاوش‌های علمی کاوش‌های علمی ماری از سال ۱۹۳۳ توسط باستان‌شناس فرانسوی آندره پارو آغاز شد و تا دهه‌های اخیر ادامه یافت. حفاری‌های ماری، به‌ویژه آرشیو کاخ، انقلابی در شناخت ساختار سیاسی و فرهنگی دولت‌های سامی پیشابابلی ایجاد کرد. پروژه‌های پژوهشی مشترکی بین مؤسسات فرانسوی، سوری و بین‌المللی تاکنون بر روی این محوطه انجام شده‌اند. اهمیت در مطالعات تاریخ‌نگاری و نظریه‌پردازی باستان‌شناسی ماری برای فهم ساختار حکمرانی شهری، دیپلماسی بین‌المللی، نقش زنان در دربار و تعاملات فرهنگی در هلال حاصل‌خیز، منبعی بی‌بدیل است. این شهر پلی میان سنت سومری-اکدی و فرهنگ‌های غربی‌تر چون کنعانی و آرامی محسوب می‌شود. وضعیت کنونی و تهدیدهای حفاظتی محوطه ماری در دهه‌های اخیر با خطراتی همچون جنگ داخلی سوریه، غارت، و تخریب عمدی روبه‌رو بوده است. با وجود آسیب‌های شدید، تلاش‌هایی برای مستندسازی و حفاظت دیجیتال از سوی پژوهشگران بین‌المللی در جریان است. ثبت در فهرست موقت یونسکو نشان‌دهنده اهمیت جهانی این سایت است. منابع: • Parrot, A. (1956). Mari: Capitale fabuleuse. Gallimard. • Durand, J.-M. (1998). Documents épistolaires du palais de Mari. Éditions Recherche sur les Civilisations. • Charpin, D. (2010). Writing, Law, and Kingship in Old Babylonian Mesopotamia. University of Chicago Press. ________________________________________ Mari Geographical Location and Topography Mari was situated on the right bank of the Euphrates River, near present-day Al-Bukamal in eastern Syria, close to the Iraqi border. Strategically located in a semi-arid region, it served as a key crossroads between Mesopotamia, the Levant, and the upper Euphrates. Its riverside setting facilitated trade and cultural exchange over long distances. Historical and Cultural Periods Mari was inhabited from the late 4th millennium BCE until the 7th century BCE, flourishing during the Akkadian, Amorite, and Old Babylonian periods. Around 1800 BCE, under Zimri-Lim, it became a major Amorite kingdom before being conquered and destroyed by Hammurabi. Mari represents a unique blend of western Semitic royal and administrative culture. Significant Archaeological Findings One of Mari’s most remarkable discoveries is the royal palace of Zimri-Lim, with over 300 rooms—one of the largest known administrative complexes of the ancient world. Thousands of cuneiform tablets in Akkadian and Amorite were recovered from its archives, covering diplomacy, economics, and statecraft. The site also yielded rare wall paintings, providing rare visual insight into ancient Mesopotamian art. History of Scientific Excavations Excavations at Mari began in 1933 under French archaeologist André Parrot and continued for decades. The discovery of the palace archives revolutionized our understanding of pre-Babylonian Semitic kingdoms. Joint French, Syrian, and international teams have since contributed to research and publication. Importance in Historiography and Archaeological Theory Mari is essential for understanding urban governance, international diplomacy, royal court life, and gender roles in the ancient Near East. It stands at the cultural intersection between the Sumerian-Akkadian east and the Canaanite-Aramean west. Current Status and Conservation Threats In recent decades, Mari has faced serious threats from conflict, looting, and deliberate destruction during the Syrian civil war. Despite the damage, digital documentation and emergency conservation initiatives by international teams are ongoing. The site is currently on the UNESCO Tentative List. References: • Parrot, A. (1956). Mari: Capitale fabuleuse. Gallimard. • Durand, J.-M. (1998). Documents épistolaires du palais de Mari. Éditions Recherche sur les Civilisations. • Charpin, D. (2010). Writing, Law, and Kingship in Old Babylonian Mesopotamia. University of Chicago Press.
