موقعیت جغرافیایی و توپوگرافی اریدو در جنوب غربی میان‌رودان، در نزدیکی محل امروزی ابوشَرین در استان ذی‌قار عراق، در منطقه‌ای خشک اما تاریخی بین رودهای فرات و دجله واقع شده است. این شهر در گذشته نزدیک به سواحل خلیج فارس قرار داشت و به‌واسطه سیستم‌های آبیاری ابتدایی و موقعیت جغرافیایی‌اش، نقش مهمی در استقرارهای نخستین انسانی ایفا می‌کرد. دوره‌های تاریخی و فرهنگی مرتبط اریدو بر اساس سنت سومری، نخستین شهری است که «پادشاهی از آسمان» در آن نازل شد. در فهرست پادشاهان سومری، اریدو جایگاه ویژه‌ای دارد و قدمت آن به حدود ۵۴۰۰ پیش از میلاد در دوره العبید می‌رسد. این شهر در دوره‌های بعدی نیز نقش مذهبی خود را حفظ کرد، به‌ویژه به‌عنوان مرکز پرستش خدای آب‌ها، ائا یا انکی، که یکی از برجسته‌ترین ایزدان سومری بود. یافته‌های تاریخی و باستان‌شناسی مهم مهم‌ترین یافته‌ها در اریدو شامل بقایای پیاپی ۱۷ معبد است که روی هم ساخته شده‌اند و تحولات معماری مذهبی را از دوره العبید تا دوره‌های پیش‌سومری نشان می‌دهند. آجرهای خام، بقایای محراب‌ها، ابزارهای سنگی، ظروف سفالی و نقش‌مایه‌های مربوط به خدای انکی در کاوش‌ها یافت شده‌اند که نشانگر استمرار و اهمیت مذهبی این مکان است. پیشینه کاوش‌های علمی حفاری‌های علمی در اریدو از سال ۱۹۴۶ توسط باستان‌شناسان عراقی و سپس با همکاری مؤسسه باستان‌شناسی بریتانیا آغاز شد. گزارش‌های کلیدی توسط فؤاد صفه و همکاران او منتشر شد. کاوش‌های بعدی در دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ توسط تیم‌های بین‌المللی ادامه یافت و موجب شناسایی لایه‌های پیچیده معماری و مذهبی شهر شد. اهمیت در مطالعات تاریخ‌نگاری و نظریه‌پردازی باستان‌شناسی اریدو یکی از مهم‌ترین نمونه‌های رشد تدریجی نهادهای مذهبی و آغاز نظم شهری در باستان است. مطالعه این شهر در نظریه‌های باستان‌شناسی پیرامون منشأ دین سازمان‌یافته، معماری معابد، و الگوهای اولیه شهرسازی نقشی محوری دارد. وضعیت کنونی و تهدیدهای حفاظتی محوطه اریدو امروزه شامل تپه‌هایی خشتی است که در برابر فرسایش، باد و بی‌توجهی در خطر قرار دارند. هرچند بخشی از آن تحت نظارت سازمان میراث فرهنگی عراق قرار دارد، اما نبود حفاظت فیزیکی مؤثر و ثبت‌نشدن رسمی در فهرست یونسکو، چالشی جدی برای بقای این سایت ارزشمند محسوب می‌شود. منابع: • Safar, F., Mustafa, M., & Lloyd, S. (1981). Eridu. Baghdad: State Organization of Antiquities and Heritage. • Crawford, H. (2004). Sumer and the Sumerians. Cambridge University Press. • Nissen, H. J. (1988). The Early History of the Ancient Near East. University of Chicago Press. ________________________________________ Eridu Geographical Location and Topography Eridu is located in southwestern Mesopotamia, near the modern site of Abu Shahrain in Dhi Qar Province, Iraq. Once situated close to the ancient coastline of the Persian Gulf, the city occupied a dry but strategically important area between the Tigris and Euphrates rivers, benefiting from early irrigation systems and its sacred role. Historical and Cultural Periods According to Sumerian tradition, Eridu was the first city where "kingship descended from heaven." The Sumerian King List highlights Eridu as the earliest city of civilization, dating back to around 5400 BCE during the Ubaid period. Throughout later eras, Eridu retained its significance as a major religious center, particularly for the cult of Enki (or Ea), the god of sweet waters and wisdom. Significant Archaeological Findings The most notable discoveries include the remains of seventeen superimposed temples, illustrating the development of religious architecture from the Ubaid to pre-Sumerian times. Artifacts include unbaked brick foundations, altars, stone tools, painted ceramics, and iconography related to Enki, all pointing to Eridu's continuous sacred function. History of Scientific Excavations Scientific excavations began in 1946 under Iraqi archaeologists and later in collaboration with the British School of Archaeology in Iraq. Key reports were published by Fuad Safar and colleagues. Later surveys in the 1980s and 1990s by international teams further revealed Eridu’s complex religious and urban evolution. Importance in Historiography and Archaeological Theory Eridu is pivotal in theories concerning the origin of organized religion and early urbanism. It provides critical evidence for understanding the transformation of sacred space, the centrality of temples in city development, and the emergence of theological-political power structures in the ancient Near East. Current Status and Conservation Threats Today, Eridu consists of unprotected mudbrick mounds vulnerable to erosion, neglect, and environmental degradation. Although under partial oversight by Iraq’s heritage authorities, the absence of World Heritage status and protective infrastructure poses serious threats to its preservation. References: • Safar, F., Mustafa, M., & Lloyd, S. (1981). Eridu. Baghdad: State Organization of Antiquities and Heritage. • Crawford, H. (2004). Sumer and the Sumerians. Cambridge University Press. • Nissen, H. J. (1988). The Early History of the Ancient Near East. University of Chicago Press.
